Aardappel

Aardappelen, (c) Wout Hendrickx, styling Debby De Mangelaere
Aardappelen, (c) Wout Hendrickx, styling Debby De Mangelaere

Biologische aardappelen zijn overal verkrijgbaar in een ruim aanbod, zowel vastkokende als bloemige. Ook in bio worden ze verwerkt tot producten als friet, chips en puree. Tijdens de teelt van biologische aardappelen worden geen chemisch-synthetische gewasbeschermingsmiddelen, geen herbiciden of kunstmest gebruikt maar wordt ingezet op robuuste rassen, mechanische onkruidbestrijding en op een slimme, natuurlijke aanpak. 


Hoe teelt de bioboer aardappelen?

Het telen van bioaardappelen is grotendeels te vergelijken met het telen van biogroenten: je gebruikt een gezonde, levende bodem, zonder kunstmest, zonder herbiciden of gewasbeschermingsmiddelen van chemisch-synthetische oorsprong.

Maar er zijn ook belangrijke verschillen. De aardappelteelt heeft namelijk vaak te kampen met een lastige schimmel, de phytophtora, die zich in warme, natte zomers snel kan verspreiden. (N.B. De schimmelziekte tast eerst het blad aan, en pas in een later stadium mogelijk ook de aardappel zelf. Daarom wordt het loof soms 'afgeklapt' (afgeslagen) of eraf gebrand.)

Phytophthora © Phytophthora op aardappelplant

Een bioboer zal proberen om zijn oogst maximaal tegen deze schimmel te beschermen door sterke aardappelrassen te kiezen die van nature of dankzij klassieke veredeling resistent zijn (zie verder). Of hij plant zijn aardappelen extra vroeg zodat de schimmel weinig vat heeft op de planten. Of hij laat meer ruimte tussen de planten om de schimmel af te remmen. En natuurlijk zorgt hij voor een gezonde bodem.

Stuk voor stuk slimme, natuurlijke maatregelen waardoor hij aardappelen kan telen zonder gebruik te maken van chemisch-synthetische gewasbescherming of kunstmest. Veredeling met ggo's is dus echt niet nodig. En dat is vooral heel fijn als je aardappelen in de schil lekker vindt!

Gangbaar geteelde aardappelrassen, die het best bekend zijn bij het grote publiek (bv. bintje), zijn erg gevoelig voor allerlei plagen waaronder de phytophtora. Daarom gebruikt de gangbare aardappelteelt vrij grote hoeveelheden chemisch-synthetische gewasbescherming. Toch is het risico op een mislukte oogst nog vrij groot. De voorbije jaren werd intensief onderzoek gedaan naar genetisch gemodificeerde aardappelen waarbij enkele resistentiegenen tegen de schimmel kunstmatig werden ingebouwd.

>> Lees meer over genetisch gemanipuleerde organismen: Waarom zijn ggo's niet toegelaten in bio?

Robuuste rassen voor extra weerstand

De keuze van het aardappelras speelt een belangrijke rol bij de strijd tegen de schimmel. De bioboer gebruikt bij voorkeur sterke, robuuste rassen. Daarnaast zijn teelteigenschappen en bewaarbaarheid belangrijke aspecten bij de keuze van het ras. Een snelle loofontwikkeling zorgt er bijvoorbeeld voor dat de bodem snel bedekt is en dat onkruid weinig kans krijgt.

Robuuste biorassen zijn o.a. Biogold, Carolus, Connect, Sarpo Mira. Meer onderzoek naar deze rassen is dus uitermate belangrijk voor bio. Iedere variëteit heeft eigen kenmerken voor teelt, bewaring, uitzicht, koken en smaak. Let maar eens op hun namen als je de volgende keer naar de winkel gaat, of beter nog: koop ze en ontdek zelf hun lekkere smaak!

>> Je leert ze hier beter kennen.

Bewaren

Na het rooien worden de aardappelen opgeslagen in grote loodsen. Grote ventilatoren blazen natte aardappelen droog. Daarna helpt de koude buitenlucht ze geleidelijk aan te koelen. Onmiddellijk na de oogst zijn de aardappelen in kiemrust en vormen zich geen uitlopers uit de ogen. De duur van de kiemrust hangt af van de bewaartemperatuur. Als de temperatuur in het voorjaar opnieuw toeneemt beginnen de aardappelen dus spontaan opnieuw te kiemen.

In de gangbare teelt worden wel synthetische kiemremmers gebruikt, maar die zijn niet toegelaten voor biologische aardappelen. 

Aardappels

Waarin verschillen verwerkte bio-aardappelen van niet-biologische?

De verwerking van bio-aardappelen verloopt volgens specifieke regels voor bioverwerking. Het basisprincipe is daarbij dat verwerkte producten genoeg voedingswaarde en smaak van zichzelf moeten hebben, en dus bevatten ze zo weinig mogelijk toevoegingen.

De Europese biowetgeving ondersteunt dat idee: het gebruik van additieven (de E-nummers), hulpstoffen en technieken is beperkt. Natuurlijke aroma's mogen wel. Bovendien moet 95% van de ingrediënten van biologische oorsprong zijn. Ingrediënten op basis van ggo's zijn niet toegelaten.

Heeft het dus wel of geen zin om je chips bio te kopen? Chips zijn en blijven een vettig tussendoortje. Het verschil is dat biologische chips anders op smaak worden gebracht. In gangbare chips vind je vaak smaakversterkers die verslavend werken: ze doen je veel meer eten dan je van plan was. In bio zijn smaakversterkers niet toegelaten, enkel natuurlijke specerijen.

Naast smaakversterkers worden in gangbare verwerkte aardappelen (friet, aardappelvlokken) vaak ook additieven toegevoegd die in bio niet toegelaten zijn, waaronder de mogelijk schadelijke difosfaten (E450).

>> Kom meer te weten over verwerkte bioproducten.

Hoe herken ik biologische aardappelen?

Als je biologische aardappelen wilt kopen, kijk dan uit naar het groene Europese biolabel op de verpakking (ook bij diepvries!). Het label garandeert dat het product voldoet aan de Europese regels.

Bij onverpakte bioproducten zoals groente en fruit kan je info vinden op de kistkaart: die hangt aan de kist waarin groenten worden verhandeld. De kaart vermeldt van welk bedrijf het product afkomstig is. Bij biologische groente staat steeds het woord ‘biologisch’ vermeld.

Kistkaart_kl2.png#asset:35432:url

Waar vind ik biologische aardappelen?

Heel eenvoudig: in de biowinkel, op een biomarkt, of rechtstreeks op een bioboerderij. Afhankelijk van het verkooppunt (boerderijwinkel, kleine winkel met klein deeltje vers, marktkraam, (bio)supermarkt) kan het assortiment variëren.

>> Vind een biopunt in je buurt.

Innovatie in de aardappelverkoop

Om de distributie van biologische aardappelen in Vlaanderen te professionaliseren en uit te breiden, werd gestart met een gezamenlijke verkoop van ongewassen – of geborstelde – aardappelen.

Daar zijn heel wat voordelen aan verbonden:

  • Ongewassen aardappelen zijn langer houdbaar;
  • Er is minder energie nodig voor transport en verwerking;
  • Het past naadloos bij de trend van 'koop producten uit je regio'

Samen met de biologische aardappeltelers werd een nieuw, flexibel verpakkingsconcept uitgedacht. De introductie in de markt is echt een succes te noemen, met positieve ervaringen in alle schakels van de keten. Kijk uit naar deze zakken in je winkel!

Geborstelde Aardappel

Weetjes

  • De aardappel is een exoot: hij is vanuit Zuid-Amerika naar Europa gebracht door Spaanse ontdekkingsreizigers, waarschijnlijk nam ene Diego de Amalya de eerste plant in 1536 mee uit Peru of Chili. De Inca's verbouwden de plant toen al honderden jaren.
  • De aardappel behoort tot de nachtschadefamilie, net als de tomaat, de paprika en de tabak.
  • De teelt van aardappelen duurt in totaal ca. 5 maanden en kan op verschillende momenten in de winter en het voorjaar beginnen.
  • Wereldwijd zijn er ongeveer 4.000 aardappelrassen, waarvan er een 200-tal in België en/of Nederland geteeld worden.
  • Meer en meer mensen kopen aardappelen rechtstreeks bij de teler: 8 Belgische gezinnen op 100 kochten in 2015 verse aardappelen op de hoeve. Dat is voor aardappelen bovendien ook het goedkoopste aankoopkanaal. Slim!
  • In de jaren 1845-1849 was de aardappelziekte in Ierland de oorzaak van de 'Grote Hongersnood': meer dan 90% van de oogst mislukte. Een miljoen Ieren overleed door hongersnood en vele Ieren emigreerden naar de VS en Australië
Andes Aardappels © Patricia De Laet

Vergelijking aardappelteelt: gangbaar vs bio

  Gangbaar Biologisch
Rassenkeuze Rassen worden niet bewust gekozen op resistentie Er wordt ingezet op robuuste rassen; variatie is veerkracht en zorgt voor meer smaken
Bemesting Kunstmest, dierlijke mest Dierlijke mest, organisch compost, groenbemester
Bodemdiversiteit Achteruitgang van de bodemdiversiteit door gebruik van kunstmest en chemisch-synthetische gewasbescherming en meer monocultuur Grotere bodemdiversiteit dankzij zorgvuldig bodembeheer, ook 30% meer biodiversiteit bovengronds door o.a. aanplanting akkerranden
Bestrijding Voornamelijk chemisch-synthetische gewasbescherming, gebruik van herbiciden Mechanische onkruidbestrijding, soms kleine hoeveelheid koper, preventie via robuuste rassen, geen gebruik van herbiciden
Teelt Monocultuur of vruchtwisseling Vruchtwisseling – minstens 5, liefst 7 jaar lang, afgewisseld met 1 jaar braak
Verwerking Synthetische additieven en smaakversterkers toegelaten Geen synthetische additieven of smaakversterkers toegelaten
Lorem ipsum

5 redenen om bio te kiezen

Lekker puur

Groenten uit volle grond, dieren die vrij naar buiten kunnen, brood dat de tijd krijgt om te rijzen. Biologische producten zijn puur en vol van smaak. Ze bekoren door hun kwaliteit en authenticiteit. Dat proef je!

Gezond genieten

Biologische producten zijn de vrucht van een zorgvuldig proces dat start bij een vruchtbare bodem of een gezond dier. Bij de verwerking van biovoeding zijn enkel een beperkt aantal additieven en toepassingen toegelaten. Zo leidt bio tot producten met een zuivere samenstelling en hoge voedingswaarde.

Goed voor het milieu

Met vruchtwisseling, natuurlijke bemesting en biologische bestrijding zorgt de bioboer voor een veerkrachtig ecosysteem dat ons allemaal ten goede komt: proper grondwater, bescherming tegen overstroming, tegengaan van klimaatverandering, natuurlijke beheersing van plagen… Bio gebruikt geen kunstmest, geen gewasbescherming van chemisch-synthetische oorsprong en geen ggo’s.

Vriendelijk voor dieren

Biologische dieren eten voedzaam biologisch voer en krijgen de tijd om te groeien in een ruime zonverlichte stal waar ze vrij naar buiten kunnen. Een biologische veeteler kiest zijn rassen zorgvuldig om het gebruik van geneesmiddelen maximaal te beperken. De dieren - en consumenten - varen er wel bij.

100% toekomst

Een agro-ecologische aanpak biedt ons de beste garantie om de wereld te voeden, zonder de draagkracht van de aarde te overschrijden. Wie bio kiest, streeft naar een toekomst met tevreden boeren, rijke oogsten en gezonde mensen. Vandaag en morgen, voor iedereen.