Bioboer bestrijdt droogte en erosie met contourgreppels

Slimme praktijken

Bioboer Rik Delhaye besloot om de bodemerosie en de verdroging op zijn gronden in Heuvelland tegen te gaan door op een hellend perceel greppels en bermen aan te leggen. Na amper drie jaar zijn de resultaten erg veelbelovend.

Hij legde greppels en bermen aan op twee erosiegevoelige percelen, loodrecht op de heuvelhelling. Op de bermen plantte hij bovendien verschillende hoogstam- en halfstambomen: onder meer appel, peer, pruim, kers, zwarte els, lijsterbes, boskers en olm. Tot slot plantte hij tussen de bomen kruiden en groenten. Op die manier combineerde hij het bestaande systeem van ‘contourgreppels’ met agroforestry* en permacultuur**.

Dat levert meerdere voordelen op. Bij hevige regenval wordt het water opgevangen in de greppel, waardoor het de kans krijgt om in de bodem te infiltreren en het grondwater op peil te brengen. Dit bestrijdt tegelijk ook erosie en verdroging - twee belangrijke voordelen gezien extreme regenval en langdurige droogte steeds vaker zullen voorkomen. De bomen op de bermen bevorderen de infiltratie. Omgekeerd groeien de bomen ook beter, want de berm is goed gedraineerd en de greppel zorgt voor voldoende voedingsstoffen.

Landschapshydratatie

De boomwortels pompen trouwens water naar boven, waardoor ook de andere gewassen op de berm en zelfs ernaast meer water ter beschikking hebben. Dit effect kan je ‘landschapshydratatie’ noemen. Planten zijn daardoor beter bestand tegen lange periodes van droogte – opnieuw een belangrijk voordeel. Na enkele jaren kan de waterberging van de bodem zodanig toenemen dat in de greppels (permanente) poelen en vijvers kunnen worden aangelegd. Zelfs aquacultuur (vis) wordt daardoor mogelijk.

Het ‘probleem’ water wordt dus omgebogen tot iets positiefs: het wordt een hulpbron en een grondstof. In plaats van minder levert het bovendien potentieel méér productie op, of toch zeker een meer diverse productie (hout, fruit, groenten, kruiden en eventueel zelfs vis).

“Het idee om greppels en bermen aan te leggen op hellende percelen is niet nieuw”, vertelt Rik Delhaye. “Maar het idee om dit te combineren met agroforestry en permacultuur is dat wel. Het zit nog in de fase van een experiment en staat nog niet helemaal op punt. Mocht ik het vandaag opnieuw aanleggen, ik zou het al anders doen. Maar de resultaten zijn veelbelovend: de gewassen op het veld floreren onder deze tropische temperaturen. Alles is mooi groen, en ik hoef niet te beregenen.”

____

*agroforestry: een landgebruiksysteem waarbij bomen worden gebruikt op hetzelfde land waar gewassen worden geteeld of waar vee wordt gehouden.

**permacultuur: een wetenschap voor het ontwerpen van de menselijke leefomgeving op een manier die ecologisch duurzaam en economisch stabiel is. Complexe ecosystemen in de natuur dienen hierbij als voorbeeld. Permacultuur gaat graag aan de slag met meerjarige gewassen (zoals bomen en struiken) en doet niet aan teeltrotatie, noch aan grondbewerking.