Biodiversiteit van eigen bodem op de Akelei

Toekomst verzekerd

De Akelei werd in 1982 opgericht door Johan D’Hulster en mogen we tot de pioniers van de biologische beweging rekenen. Doorheen de jaren hebben Johan en zijn vrouw Greet Lambrecht een veerkrachtig, divers bedrijf ontwikkeld. Ze hebben een oppervlakte van 5,5 hectare, met gronden in Schriek en ook in Putte. In 2017 gaf Johan, na 38 jaar in het vak, de fakkel door aan bioboer Jelle Peeters die de verantwoordelijkheid neemt voor een 20-tal teelten op de gronden in Putte: 

Greet: “Onze teelten vullen elkaar perfect aan. In het voorjaar telen we in Schriek bijvoorbeeld vroege wortel en de vroege venkel, en vanaf de late zomer herfstwortel-en venkel in Putte. Jelle zorgt het hele jaar door voor enkele grotere teelten zoals aardappelen en spinazie. We bieden het hele jaar door gemengde sla, rucola, peterselie en kervel aan. De pompoenen hebben we zodanig opgesplitst dat we vier verschillende soorten kunnen aanbieden. Jelle teelt voor de groothandel oranje hokkaido pompoen.”

De toekomst lijkt daarmee verzekerd, en sinds kort is ook zoon Floriaan D'hulster mee in het bedrijf gestapt. Greet: "Hij gaat de verkoop via de markten verder uitbouwen. Ook Landwijzer-studenten Sam en Anja zoeken hun eigen traject in aansluiting met wat er al aanwezig is. Sam werkt mee op de akker en wil zich toeleggen op het ontwikkelen van vitale rassen. Anja heeft de verantwoordelijkheid voor de tunnelteelten mee overgenomen en bekijkt vanop haar eigen perceel hoe ze het bestaande assortiment kan aanvullen: met artisjokken, witte asperges, peultjes… Voor mij helpt dit om ook te bekijken wat ik in de toekomst meer kan loslaten.”

"De toekomst lijkt verzekerd, Jelle, Floriaan, Sam en Anja zijn mee in het bedrijf gestapt."

Ruim 60 soorten groenten

Momenteel telen ze 60 à 70 soorten groenten. Diversiteit vertaalt zich dus in een grote variatie aan soorten én smaken. Greet: “We leggen ons toe op de fijnere teelten, die iets meer arbeid vragen maar wel een hoger rendement geven. We telen bijvoorbeeld rode pijpajuin in plaats van ‘gewone’ ajuin. We hebben ook veel vroege wortelen, zowel in de tunnel als buiten.De typische akkerbouwgewassen zoals kolen, aardappelen of bewaarwortelen laten we over aan boeren met grotere oppervlaktes en een sterk doorgedreven mechanisatie.” 

“Doordat je met een grote variatie aan teelten op de akker zit, heb je er nog voldoende goede gewassen over wanneer een teelt eens minder goed gaat,” vertelt Greet. “Vorig jaar stonden onze pompoenen zeer mooi, maar op onze sla kregen we voor het eerst in lange tijd weer last van luizen. Gelukkig zien we dan dat het natuurlijk evenwicht zich snel herstelt, want de lieveheersbeestjes stonden al klaar om de luizen op te eten. Bij The Food Hub, waar onze sla verkocht wordt, zijn ze erin geslaagd om dit op een heel heldere manier aan hun klanten uit te leggen. Het is fijn om dan te horen dat de klanten begrip opbrengen als de sla even wat minder is.”

"Vorig jaar stonden onze pompoenen zeer mooi, maar op onze sla kregen we voor het eerst in lange tijd luizen. Gelukkig zien we dan dat het natuurlijk evenwicht zich snel herstelt."

Van groothandel tot eigen marktkraam

Volgens Greet is de grote diversiteit in de manieren waarop ze hun oogst aan de man brengen, natuurlijk gegroeid. Greet: “Johan was gericht op het telen voor de groothandel BioFresh, die hier vlakbij ligt, en heeft zo iets heel moois uitgebouwd. Ik legde mij toe op mijn eigen specialiteit, de fijne teelten, en ook op de rechtstreekse verkoop aan onze klanten. We hebben beiden altijd heel erg open gestaan voor alle kansen die op ons pad kwamen.”

Doorheen de jaren zijn hun afzetmogelijkheden gegroeid. "We verkopen onze oogsten nog steeds via de groothandel, maar je kan even goed zelf groenten kopen in onze boerderijwinkel. Sinds kort verkopen we onze groenten ook zelf vanop ons kraam op de markt van Heverlee. We verdelen eigen groentepakketten, maar we leveren ook groenten voor de pakketten van Biobuur."

Bodem, droogte en zelf zaden telen

Naast het telen van groenten, wordt op het bedrijf veel belang gehecht aan biodiversiteit. Zo zijn er houtkanten met inheemse boomsoorten, bloemenranden die een heleboel nuttige insecten aantrekken, een vijver voor wateropslag. En via de zeer gevarieerde samenstelling van hun zelfgemaakte compost verrijken ze het bodemleven. Van één derde van de ruim 60 soorten groenten, zoals prei, pastinaak en schorseneer, worden zelf zaden vermeerderd. Hierdoor behouden ze streekgebonden rassen die zijn aangepast aan de lokale condities van de bodem, het klimaat en hun bedrijf.

Greet: “Toen we hier begonnen was het duidelijk dat tuinders in de streek nog heel wat kennis en ervaring hadden en dat het zelf zaden telen nog heel erg leefde in de streek. Veel van hun streekeigen selecties hebben we geïntegreerd in ons bedrijf. Dan merkten we dat onze biologische manier van telen toch een ander verhaal was. Bij de vroege Mechelse bloemkool werd er bijvoorbeeld nogal zwaar ingezet op kunstmatige bemesting. Bij prei hebben we ingezet op een goede teeltwisseling met een lang rustmoment van grasklaver. Zodat we met een minimale bemesting een mooie vrucht krijgen."

De bodem wordt er al meer dan 30 jaar biologisch bewerkt, met een goede humusopbouw en structuur, dus ze zien dat hun gewassen daarin goed gedijen. Greet: “Dit jaar was er vanuit klassieke teelt een hoge druk aan trips, een ziekte waar prei gevoelig voor is. Wij hebben daar opmerkelijk weinig last van gehad. Dan zie je dat het ecosysteem wel een buffer vormt. Bij prei hebben we soms enkel last van roest. In de klassieke plantenveredeling probeert men ziektes aan te pakken door in te grijpen in de genetische eigenschappen van de plant. Vanuit ons verhaal zijn we heel sterk overtuigd dat een plant niet alleen het resultaat van zijn genen is, maar altijd in interactie staat met zijn omgeving, de bodem … Het ene sluit het andere niet uit. Zeker als het gaat over vitaliteit en weerbaarheid van de planten, hebben wij het gevoel dat we als bioboeren veel kunnen betekenen.”

De afgelopen jaren worden ze steeds vaker geconfronteerd met periodes van droogte. Greet: “Dat is opvallend, want de tien jaar daarvoor hadden we vaak te maken met héél vochtige periodes. We hebben toen gewerkt rond drainage van de bodem om die sneller vrij te krijgen van overtollig vocht. Nu moeten we onze werkwijze dus opnieuw aanpassen aan de omstandigheden. Als er regen valt, dan moeten we ervoor zorgen dat die diep genoeg in de bodem wordt opgenomen en niet wegvloeit naar de beek. Soms moet je de planten de kans geven om op zoek te gaan naar water zodat ze hun wortelgestel ontwikkelen. Jonge planten moet je soms even ondersteunen en water geven.”

"Een plant niet alleen het resultaat van zijn genen is, maar staat altijd in interactie staat met zijn omgeving, de bodem …"