Opinie: de verwende burger en de mythe van de overvloed
Hoe perfect moeten onze groenten eruit zien? Bioboer Bavo Verwimp schrijft in een opiniestuk in De Standaard dat perfect ogende fruit en groente in de winkelrekken niet meer van deze tijd is. "Als we willen evolueren naar een voedselsysteem dat in alle opzichten duurzaam is, dan moeten we ook een krop sla met een gouden randje als gevolg van de hittegolf kopen of appelen met hier en daar een bruin plekje."
Voedsel is terug in de media. Hitte, droogte, oorlog … Het maakt ons gevoelig voor één van de basisbehoeften van de mens. In China doet de overheid er alles aan om de voedselzekerheid te garanderen. Overal duiken experts op die hun mening ventileren over ons voedselsysteem. Vaak zijn dat heel interessante analyses. Een voorbeeld hiervan was het interview met BBC-journalist Dan Saladino in De Standaard (waarin hij onder meer aangaf dat de genetische diversiteit van ons voedsel op enkele decennia verdwenen is, red.). De genetische vernauwing van onze landbouwgewassen is inderdaad een heel zwakke plek.
In het opiniestuk uit De Standaard (achter een paywall) dat je integraal via de website Vilt.be kan lezen legt bioboer Bavo Verwimp uit dat de meeste analyses en beleidsnota’s nog altijd gaan over de productie van voedsel, maar dat het de ambitie blijft om de mythe van de overvloed in stand te houden. "De westerse consument is zo verwend dat hij nog altijd gelooft dat alles met een vingerknip binnen handbereik moet zijn. Het succes van de online verkoop met snelle levering is daar een mooi bewijs van."
"We vinden het doodnormaal dat elke winkel, elk marktkraam, zelfs elke hoevewinkel altijd uitpuilt van perfect ogende groenten en fruit. Een krop sla met een gouden randje als gevolg van de hittegolf, koopt niemand."
Koop jij sla met een gouden randje?
Ook als we voedsel kopen, gedragen we ons volgens landbouweconoom Bavo Verwimp als verwende kinderen. "Een krop sla met een gouden randje als gevolg van de hittegolf, koopt niemand. Zelfs niet in de alternatieve circuits. Want ook de biosector is ondertussen ‘professioneel’ genoeg, alles moet er perfect uit zien. Ook in de bioshop geldt de mythe van de overvloed."
Bavo legt uit dat het beleid graag inspeelt op de vraag naar duurzame producten. En terecht. Zo heeft Europa beslist dat we tot een vierde van onze gewassen in de biolandbouw zullen gaan produceren. Ook consumenten zijn voor nultolerantie als het over residu’s op groenten en fruit gaat. En het spreekt voor zich dat dieren met liefde behandeld moeten worden.
Maar volgens Bavo moet ook de westerse consument mee evolueren: "Als we in alle opzichten een duurzaam voedselsysteem willen, dan zal een krop sla er in een hete zomer minder fris uitzien. Punt. Appelen met hier en daar een klein bruin vlekje zullen ook nog verkocht moeten worden. En die gezonde avocado’s zullen misschien niet meer het hele jaar door in de supermarkt liggen."
Overvloed is waanbeeld
De conclusie van het opiniestuk is scherp: Misschien komt dit allemaal nogal zwartgallig over, maar wie niet begrijpt waarover het gaat, moet misschien eens op excursie naar een groenteveld in deze droge zomer. Dat oogt echt niet zo fraai. En wie het beeld van onze supermarkt plaatst in historisch en/of geografisch perspectief, zal begrijpen dat die overvloed een waanbeeld is. Jammer, maar niet meteen een probleem. Een bruin plekje op een appel is echt geen ramp. Maar wij gooien die appel te snel bij het afval.
Het wordt dus tijd dat we wakker worden. Want de westerse consument gedraagt zich op de voedselmarkt nog altijd als een verwend kind in een speelgoedwinkel.
Het integrale opiniestuk kan je ook lezen op de website van Vilt.be. Bavo Verwimp is landbouweconoom en runt de bioboerderij De Kijfelaar.