Bloemen

Bloemenseizoen

Wie kiest voor biobloemen, weet dat hij lokale bloemen van het seizoen koopt. Het biologische bloemenseizoen start in de lente met geurende paasbloemen en kleurrijke tulpen en het eindigt in de herfst met de pracht van de laatste dahlia’s. Je vindt dus geen biologische tulpen in januari of biologische rozen het hele jaar door. Verse lokale biobloemen bloeien van maart tot eind oktober, of zolang het weer dit toelaat.

Op een biologisch bloemenveld vind je gedurende het hele seizoen doorgaans wel 30 tot zelfs 60 verschillende bloemsoorten: een mengeling van bollen, vaste planten, snijgroen, kruiden, eenjarige en meerjarige gewassen. De eenjarigen worden elk jaar op een ander perceel uitgeplant: dat heet vruchtwisseling of teeltrotatie. Het zorgt ervoor dat de bodem niet uitgeput of besmet geraakt door telkens dezelfde teelten te dragen.

Vanaf november tot half maart groeien er geen verse biologische bloemen, maar dan werken veel biologische bloementelers en bloemisten met wintergroen en gedroogde boeketten. Wil je zelf bloemen uit de tuin drogen? Dat kan door ze meteen na het oogsten omgekeerd omhoog te hangen op een donkere, luchtige plaats. 

Hoe werkt een biobloementeler?

In de volle grond

De teelt van biologische snijbloemen begint, net als bij groenten, bij een gezonde veerkrachtige bodem. De biologische bloementeler voedt de bodem met compost of dierlijke mest en niet met kunstmest. Biobloemen zijn gezond en sterk, omdat ze tijd en ruimte krijgen om buiten in weer en wind te groeien in de volle grond. Een plant die in de volle grond groeit, maakt van nature afweerstoffen aan tegen plagen en ziekten. 

Soms maakt de Vlaamse biobloementeler ook gebruik van een ‘koude’ serre; in de lente kan hij zijn seizoen op die manier wat vroeger laten starten met typische voorjaarbloeiers als ranonkels of hij kan het in de herfst wat later laten doorlopen. De vorstgevoelige soorten worden hierin enigszins beschermd tegen slechte weersomstandigheden. De teelt van lokale, seizoensgebonden biobloemen verbruikt dus vele malen minder energie dan de teelt van gangbare bloemen in verwarmde serres en van ingevlogen bloemen.

> In de gangbare sierteelt gaat het vaak anders: diverse gangbare snijbloemen als roos, gerbera, anjer,.. worden intensief geteeld op substraat (steenwol, kokos,..). Gangbare tulpen worden bijvoorbeeld voor het overgrote deel geteeld op water (hydrocultuur). Water en meststoffen worden met behulp van druppelaars toegediend (en gerecycleerd). Om het hele jaar door dezelfde kwaliteit te kunnen leveren wordt er vaak gebruik gemaakt van extra belichting in een verwarmde serre.

Afrekenen met ziektes en plagen

Een biobloementeler gebruikt geen chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, maar zet in op preventieve maatregelen. Om de bloemen te beschermen tegen ziekten en plagen, zal hij deze in de eerste plaats voorkomen door te zorgen voor zo goed mogelijke teeltomstandigheden. Hij zorgt onder andere voor een goede bodemstructuur, voor voldoende irrigatie en verluchting. Hij kiest sterke bloemsoorten die ziekteresistent zijn en past een ruime vruchtwisseling toe. Pas in laatste instantie, wanneer de preventieve aanpak onvoldoende blijkt, kan de biologische bloementeler voor het bestrijden van sommige ziekten en plagen, gebruik maken van een zeer beperkt aantal biologische bestrijdingsmiddelen.

De bloementeler plant wilde bloemenranden, hagen, heggen en houtkanten aan, een bron van diversiteit die nuttige insecten huisvest. Zo worden spinnen, lieveheersbeestjes, roofmijten, gaasvliegen en, sluipwespen aangetrokken, die fungeren als natuurlijke plaagbestrijders tegen schadelijke insecten als spint, rupsen, roestmijt, witte vlieg, bladluis, ... Bovendien wordt er zo ook gezorgd voor  beschutting en voedsel voor akkervogels, die schadelijke larven van muggen en slakken opeten.

Kwaliteit oogsten

Kwaliteit oogsten is een vak apart. De biologische bloementeler weet precies in welk stadium elke soort van bloem plukrijp is. Hij oogst drie à vier keer per week. De bloemen mogen nog geen bestuiving hebben gekregen, want dat vermindert de houdbaarheid aanzienlijk. Een bioboer ziet dat aan de meeldraadjes. Bloemen die toch al wat bestoven zijn, laat hij gewoon staan zodat ze in bloei komen. Veel nuttige insecten als bijen, hommels en vlinders hebben stuifmeel en nectar nodig. Zij mogen zich aan de ongeoogste bloemen tegoed doen.

De beste tijd om bloemen te oogsten is vroeg in de ochtend of ’s avonds als het wat is afgekoeld. Wanneer de dauw ’s morgens juist is opgedroogd, hebben de bloemen heel de nacht kunnen drinken en zit er nog veel water in hun steel. Wanneer het ’s avonds wat is afgekoeld, hebben de bloemen onder invloed van het zonlicht een hele dag suikers aangemaakt, en die verbeteren dan weer de houdbaarheid.

Bewaring

Meteen na de oogst worden de biobloemen gekoeld en in vers water bewaard. Tussen 0 en 5°C is voor de meeste biobloemen een ideale temperatuur, want dan verbruiken ze minder suikers (voeding) en zijn ze minder gevoelig voor ethyleenschade. Dat is een gas dat bladvergeling, bladval en verwelking kan veroorzaken. Fruit en groenten zoals tomaten, peren, appels en bananen produceren veel ethyleen. Het is dan ook aangewezen om je boeket niet in de buurt van je fruitmand te plaatsen, omdat dit de levensduur van de bloemen kan verkorten.

Een biologisch boeket is afhankelijk van de soort bloemen één week tot tien dagen houdbaar. In een klassiek boeket vind je vaak een zakje ‘snijbloemenvoedsel’; naast suikers bevat dit ‘voedsel’ ook altijd een bacterieremmend middel dat biologische telers liever niet op hun bloemen gebruiken. De biosector is daarom nog op zoek naar milieuvriendelijkere alternatieven. Na de oogst worden de bloemen handmatig uitgeschud om de boeketten insectenvrij te maken.

> Gangbare snijbloemen worden onmiddellijk na de oogst op water met een chemisch voorbehandelingsmiddel geplaatst. Dit voorkomt vaatverstopping, bladvergeling en vroegtijdige verwelking. 

Waar koop je biobloemen? Hoe herken je ze?

De laatste jaren neemt het aanbod biologische bloemen toe. Je kan een plukabonnement kopen bij een CSA of een bloemenplukweide waarbij je vooraf een aantal boeketten betaalt en dan zelf kan gaan plukken. Je kan een los boeket kopen bij verschillende bioboerderijen, sommige bloemisten, biologische voedingswinkels en -afhaalpunten of je kan zelfs een boeket online bestellen en aan huis laten leveren. Vaak gebeurt het transport dan ecologisch met de fiets.

Heel wat floristen gebruiken termen als duurzame, ecologische, fairtrade of zelfs biobloemen, maar in de praktijk blijkt dat niet altijd een claim die onderbouwd kan worden. Vraag dus zeker naar de herkomst! Wil je zeker biobloemen kopen? Bio is, net als ecologisch, een wettelijk beschermd begrip. Je herkent biologisch geteelde bloemen dus aan het Europese biolabel. Bloemisten kunnen een boeket ook biologisch laten certificeren wanneer het 100% biologisch is. Eerlijkheidshalve moeten we er wel aan toevoegen dat het aanbod boeketten met 100% biologische bloemen bij bloemisten nog in de kinderschoenen staat. 

De lijst van biologische verkooppunten met biobloemen vind je in onze databank www.biopunten.be