Portret - Wim Melis van Oxfam: "Het duurzaamheidsprincipe van bio sluit perfect aan bij onze filosofie."

Je volgt de productie van Oxfam wijnen van heel nabij op. Begin dit jaar was je in Chili, waar de wijnboeren helaas zwaar werden getroffen door bosbranden. Wat voor een impact had dat?

Ik was op bezoek bij een nieuwe Oxfam-partner in Cauquenes, zo’n 350 km ten zuiden van Santiago net op het moment dat de bosbranden woedden. Het zijn vooral de oude paíswijngaarden die getroffen zijn – daar wordt wijn van gemaakt voor lokaal gebruik. Het is een wijnrank die in struiken groeit - zonder irrigatie want de planten hebben zich aangepast aan de hitte en de droogte. De vaak meer dan honderdjarige planten wortelen zeer diep. Die wijngaarden hebben geen biocertificatie maar groeien wel op volledig natuurlijke wijze, zonder chemische meststoffen. Om hen te steunen zijn we nu bezig met de ontwikkeling van een paíswijn die we binnenkort in de Oxfam Wereldwinkels willen brengen. Daarnaast was er een solidariteitsactie waarmee we bijna 25.000 euro hebben ingezameld via winkels en gemeentebesturen.

Hoeveel biowijnen heeft Oxfam momenteel? Is het de bedoeling dat dit aandeel stelselmatig groeit?

Wim Melis: Momenteel hebben we vijf biowijnen uit Chili en Argentinië in het aanbod op een totaal van 32 wijnen. Volgend jaar komt er waarschijnlijk een zesde biowijn bij. We streven naar een zo hoog mogelijk aandeel bio-gecertificeerde producten in ons aanbod. Bij wijn primeert de kwaliteit altijd. Zo waren we op zoek naar een vervangwijn voor een Chardonnay, en we kijken dan uiteraard eerst of we een bio-Chardonnay kunnen vinden. Maar het is niet altijd evident om dan meteen de juiste kwaliteit wijn te vinden. Momenteel vinden we die vijf wat te weinig, dus dat aandeel willen we zeker nog uitbreiden.

Promoten jullie bioproductie actief in het zuiden, of zoeken jullie zelf lokale bio-initiatieven?

We proberen zeker bioproductie aan te moedigen maar vaak loopt het al samen met de interesse van de coöperatie in kwestie. We hebben een Zuiddienst die projecten uitwerkt en ondersteuning biedt aan coöperaties. Kleinschalige organisaties in het zuiden zijn soms wat huiverachtig om de switch naar bio te maken. Je moet nieuwe procedures volgen, alles goed opvolgen, en je zit ook met investeringskosten. We stimuleren uiteraard sowieso de duurzame productie, maar biocertificatie is voor ons niet altijd een noodzaak. Als die voor de producentengroep onhaalbaar blijkt, gaan we toch met hen in zee met het oog op een duurzaam toekomstproject”.

Wim: "We willen een leefbaar alternatief bieden voor de economie van de monoculturen, machtsconcentratie en grootschaligheid."

Waarin zit precies de meerwaarde van bio voor jullie?

Het duurzaamheidsprincipe van bio sluit perfect aan bij onze filosofie. Een duurzame productie komt bij ons eerste plaats. We willen een leefbaar alternatief bieden voor de economie van de monoculturen, machtsconcentratie en grootschaligheid. De biocertificatie geeft ons de garantie dat er aan alle bioprincipes wordt voldaan. Het biolabel is een bekend label voor de consument en geeft het verhaal van de duurzaamheid zeer kernachtig weer.

Biowijn moet aan strikte regels voldoen. Hoe zit het met de biowetgeving in die landen? Wijkt die af van onze Europese biowetgeving?

De producenten weten dat het product voor de Europese markt bestemd dus ze volgen daarbij zeker de Europese biowetgeving. Ze worden gecontroleerd door een door Europa gehomologeerde bio-certificeerder. Ook de inspecteurs van FloCert (controle-organisatie van Fairtrade International) gaan op het terrein controleren met een checklist van criteria. Het luik rond duurzaamheidscriteria is daarbij zeer uitgebreid.

Er zijn ook teeltnormen of teeltprincipes die inherent zijn voor de fair trade. Kun je er een paar noemen?

Die principes zijn erg verwant aan de biologische. We streven naar duurzaam water- en energiegebruik, zo weinig mogelijk chemische pesticiden, herbiciden en insecticiden, preventieve maatregelen om ziektes en plagen te vermijden, en een gezonde, levende bodem. Ook bodemerosie wordt aangepakt en we zorgen dat de vruchtbaarheid van de bodem wordt verbeterd.

Misschien een heikel punt: wijnflessen zijn natuurlijk best zwaar om te vervoeren, en dat weegt op de ecologische voetafdruk. Wordt jullie wijn in het land van herkomst gebotteld?

We zijn ons uiteraard bewust van de ecologische voetafdruk van die kilometers maar toch kiezen we ervoor het socio-economische aspect in te brengen en een deel gebotteld uit Zuid-Amerika te transporteren. Zo kan er lokaal toegevoegde waarde en werk worden gecreëerd - temeer als het een coöperatie is met een eigen wijnmakerij en bottelarij. Dus we importeren de helft van onze wijnen gebotteld, en de andere helft wordt in een reuzezak (24.000 liter) per schip vervoerd en hier gebotteld. De biowijn wordt allemaal gebotteld in Chili of Argentinië. We proberen wel te besparen op het gewicht van de flessen.

"Ik durf best wel iemand aanspreken in een restaurant om fairtrade wijnen en biowijnen letterlijk op de kaart te zetten!"

Wat is jouw eigen favoriete wijn uit het Oxfam-gamma en waarom?

Moeilijke vraag! Maar als ik er eentje moet uitpikken, ben ik wel heel trots op de Bio Lautaro Gran Reserva, dat is een Cabernet Sauvignon. Deze rode wijn gebruikt de beste druiven die na een strengere selectie overblijven, en de wijn rijpt op eikenhouten vaten. Wat natuurlijk meespeelt is dat ik die wijngaard heb bezocht, en genoot van de prachtige ligging en de rustieke sfeer van het bedrijf. Ze hebben recent geïnvesteerd in nieuwe vaten, en als die eerste wijn er dan goed uitkomt, geeft dat een bijzonder gevoel. Het is de kers op de taart in het gamma van Lautaro. Een mooie wijn waar we heel trots op zijn.

Hoe ver gaat jouw liefde voor fairtrade en wijnen? Stel, je zit op restaurant en hebt zin in een wijntje maar er staat geen fairtrade of bio op de kaart. Wat doe je dan?

Ik denk dat ik dan toch wel een ‘gewoon’ wijntje zal drinken. Uiteraard kiezen we waar mogelijk een plek waar ze dat wél hebben. En als het nog niet op de kaart staat, durf ik wel iemand aanspreken in het restaurant om fairtrade wijnen en biowijnen letterlijk op de kaart te zetten. Dat heb ik laatst nog gedaan en die actie ga ik zeker verder opvolgen!

Veel succes!

* * *

De vijf biowijnen van Oxfam zijn:

• Uit Argentinië: Bio La Posada Torrontés, Bio La Posada Syrah Rosé en Bio La Posada Malbec
• Uit Chili: Bio Lautaro Cabernet Sauvignon en Bio Lautaro Cabernet Sauvignon Gran Reserva