Moestuinier en tv-maker Wim Lybaert vindt bio de toekomst

'Amai, d'er steekt veel liefde in bio!'

Wim legt met veel goesting nog een plakje kaas op zijn boterham: ‘Dries, het is echt heel lekker!’. Hij zit aan tafel bij bioboerin Lien. Buiten grazen haar melkkoeien in de wei. Haar broer Dries maakt met de melk kazen van erg hoge kwaliteit. Die zijn ze aan het proeven. Daarna zetten ze zich met hun drieën trots voor de lens van de fotograaf. Midden op de grasweide, naast koe Isolde. “Amai, d’er steekt veel liefde in bio!” concludeert Wim tijdens de ontmoeting.

Koeien eten gras en klaver

“Onze ouders waren al van 1986 bio”, vertellen Lien en Dries tijdens de lunch. “Och gij! Dat is straf.” Wim is verrast. Lien vertelt hoe zij haar koeien laat grazen van gras en klaver. En Dries legt uit hoe kaasmaken elke dag opnieuw beginnen is, omdat de samenstelling van de melk varieert met de seizoenen. Kaasmaker Dries: “Ik leerde in mijn studies veel over additieven en technieken uit de voedingsindustrie…” “Maar je gebruikt er gelukkig geen enkele van!” vult Wim hem aan.

‘De boeren zijn de mensen die zorgen dat we kunnen eten, zo simpel is het’

Wim, wat trekt jou aan in de landbouwstiel?

“Onze boeren zorgen dat we kunnen eten, daar draait het om. Zonder hen zouden onze borden leeg zijn: zo simpel is het.” Zijn achtergrond als moestuinier helpt hem om dat echt te beseffen: “Door zelf te moestuinieren, weet ik hoeveel moeite je moet doen om iets oogstbaar van je land te halen. Wat de boeren doen, is leven van die oogst. Ze staan heel de tijd dicht bij de natuur, leven met de seizoenen mee. De boeren weten meestal ook erg veel, vind ik.” Als tienjarige jongen nam Wim de moestuin over van zijn pa en bracht hij veel tijd door bij boer Richard bij hem in de buurt. “Ik was dol op de geur van de mest en stro.”

‘Als bio ook staat voor dichtbij de boerderij en seizoensgebonden, dan vind ik het de toekomst’

Hoe sta je tegenover biologische voeding en landbouw?

“Voor mij is bio de toekomst van de landbouw. Maar dan wel gecombineerd met een afzetmarkt dichtbij de boerderij. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat alle boeren die van plan zijn om bioboer te worden daar ook zo over denken. Het heeft toch geen zin dat wij Nieuw-Zeelands lamsvlees importeren, terwijl er op onze eigen polders prachtige lammetjes groeien. Ik vind het onnozel dat we asperges uit Peru importeren, terwijl je bij ons vanaf april de beste asperges hebt van de hele wereld. Hetzelfde met aardbeien, tomaten… zoveel dingen die wij in Vlaanderen kunnen telen! Als bio daarvoor staat, dan vind ik de biologische landbouw de landbouw van de toekomst.”

Wim zou het mooi vinden mochten er in de toekomst geen labels meer nodig zijn, omdat alles biologisch is. Hij hoopt uit de grond van zijn hart dat veel landbouwers omschakelen. “Dat is moeilijk, ik weet dat. De rekeningen moeten betaald worden, je moet die andere manier van werken onder de knie krijgen, je wilt je ouders niet teleurstellen… Er komt zoveel op de schouders van de boer terecht en die krijgt weinig steun."

'Ik zou het mooi vinden moesten er in de toekomst geen labels meer nodig zijn, omdat alles biologisch is'

Hoe kunnen we zorgen dat we nog meer bio produceren dichtbij ons?

“Volgens mij is dat al aan het gebeuren! Met de toekomst bedoel ik ook op korte termijn. Daar is een mentaliteitswijziging voor nodig bij de mensen. Het zou schoon zijn dat de mensen opnieuw eten van dichtbij kopen. Daar moeten ook de boeren zelf voor zorgen: ze moeten een beetje commerciëler denken, veel meer thuisverkoop organiseren en op lokale markten gaan staan, in plaats van afhankelijk te zijn van de grote afnemers. Nu, het is een en-en verhaal: je moet natuurlijk een paar grote klanten hebben. Ik denk dat de korte keten de extra ‘confituur op de boterham’ is, bij wijze van spreken.”

Kunnen de supermarkten daarbij helpen?

“Laat ze in hun winkel een aparte hoek maken met daar foto’s van de boeren. Ze kunnen dan zeggen: deze tomaten komen van daar, dat vlees komt van die boer, hij woont daar, zo heet hij. En hopelijk wordt dat hoekje steeds groter. Zo krijg je transparantie en openheid in de landbouw. Niet meer boeren achter gesloten staldeuren, maar de deuren wagenwijd open en tonen hoe de koeien leven en de groenten geteeld worden! ”

Welke producten kies jij liefst bio?

“Eigenlijk veel dingen, ook alledaagse producten als groenten. Vlees, yoghurt, kaas, eieren koop ik ook het liefst bio. En koekjes!"

'De bodem, daar begint alles mee'

Begrijp jij waarom bioboeren de bodem zo cruciaal vinden?

“Ja, ik begrijp dat heel goed. De bodem, daar begint alles mee, want daar groeien de gewassen op. De bodem wordt te veel kunstmatig bemest. Dat is niet nodig. Als je zorgt voor een schoon evenwicht in je bodem, dan heb je een goed humusgehalte en veel bodemactiviteit met levende organismes. Zo zorg je voor een natuurlijk vruchtbare bodem. Als teler moet je het totaalplaatje zien: niet alleen het graan of de bloemkolen moeten goed groeien. Je perceel moet in evenwicht zijn, je mag wat onkruid laat staan, je moet geen monocultuur nastreven.”

In jouw volgende tv-programma gaan duo’s groenten telen op een enorm stuk grond.

“Die grond is nog nooit iets anders geweest is dan een weide. Ik heb twee keer een bodemonderzoek laten doen omdat men niet kon geloven hoe hoog het humusgehalte in die bodem was. Het was een onaangetaste bodem, zo perfect in evenwicht. Een bodem die in evenwicht is, die je zijn gang laat gaan, hier en daar een beetje bijstuurt, dat kost veel minder werk omdat je dan met de natuur meewerkt.”

Waar doen jullie met het gezin boodschappen?

“Wij doen een deel van onze boodschappen bij de Buurderij in Brugge, van Boeren & Buren. De Buurderij maakt de rechtstreekse aankoop bij boeren haalbaar, van zowel biologische als gangbare boeren. Het afhaalpunt is achter onze deur. Ik vind dat heel leuk, maar het vraagt wel een mentaliteitswijziging. We moeten één keer per week afhalen en je moet op voorhand weten wat je zal klaarmaken. Dat vergt wel een beetje planning. Als we het dan niet hebben besteld, is het er niet. Het is daar wel heel tof: je kan ondertussen een praatje slaan met de boeren en de buurtbewoners. Het is ook heel lekker. We gaan ook naar de supermarkt en soms koop ik ook rechtstreeks mijn bioproducten bij de regionale vershandel voor horeca.”

‘Als de mensen minder zuivel en vlees zouden eten maar betere kwaliteit aan een hogere prijs, dat zou veel oplossen’

Welk product zou jij de mensen aanraden om bio te kopen?

“Ik vind varkens geweldige beesten. Dat zijn net kleine puppy’s, ze lopen snel en ze eten gras als een koe! En daarna beginnen ze in de grond te woelen. Er zijn te weinig biologische varkensboeren in ons land en te veel geïndustrialiseerde varkensboeren. Liefst zou ik in Vlaanderen vooral ‘buitenvarkens’ zien: biovarkens maar dan met nog veel meer plaats en die het hele jaar buiten zitten. Helaas moeten onze varkensboeren vooral veel varkens kweken om hun bedrijf te doen draaien, en dan nog! Varkensvlees wordt veel te goedkoop verkocht. Daar zit ik wel mee. Als je varkens wil met een beter leven, die veel buiten kunnen en veel plaats hebben, dan moeten we wat minder varkensvlees eten en bereid zijn om er meer voor te betalen. Hetzelfde geldt voor zuivel. ”

Waarom denk je dat moestuinieren zo’n groot succes is geworden?

“Omdat je resultaat kan ervaren: je steekt een zaadje in de grond en na een tijdje heb je daar eten van. Dat is tof, het is lekker, je kan daar mee uitpakken. Je kan dat uitdelen. Je kan dat samen met je kinderen doen. Het geeft een goed gevoel. Om diverse redenen dus. Het helpt ook je hoofd een keer leeg te maken. Als je tegenslag hebt in het leven en je vertoeft in de moestuin, dan heb je nadien het gevoel dat je iets gedaan hebt, dat jou iets gelukt is. Dat wordt veel als therapie gebruikt, werken met dieren ook.”

Maak het verschil met biozuivel

Met welk bioproduct druk jij je liefde uit? Koop je zuivel bio en beloon biologische boeren en zuivelbedrijven voor hun zorg en vakmanschap.

Je vindt bio in je supermarkt en op meer dan 1500 biopunten in heel Vlaanderen. Vind biopunten in je buurt.